Etappe 2: Nieuwerkerk aan den IJssel
De tweede etappe voert door Nieuwerkerk aan den IJssel en zijn buurtschappen Kortenoord en Hitland. Wie langs het water en door de polders van het grootste dorpĀ van Zuidplas trekt, ontdekt al snel waarom deze groen-blauwe omgeving bekendstaat als watertuin. Ā
Ā
Molen op Kortenoord
De vorige, Moordrechtse etappe eindigde bij het Abraham Kroesgemaal. Twee kilometer verderop, op Kortenoord, kijkt een voorloper van dat Moordrechtse machinegemaal uit over het water van de Hollandsche IJssel: molen Windlust. Deze monumentale molen maalde vroeger alleen geen water, maar koren. Windlust voorzag het oude dorp Nieuwerkerk dus van eten. Nu huist er een theewinkel in de molen en kunnen mensen er trouwen.
De stichting die de molen beheert heet Kortenoord, naar de buurtschap die in de bocht ligt van de Hollandsche IJssel en de Ringvaart. Op Kortenoord huist van oudsher de lokale industrie; vijf-en-een-halve eeuw geleden zat op Kortenoord al een steenplaats. Wat een steenplaats is, hoor je als we straks in Klein-Hitland zijn. Volg nu vooral de goede raad van het cafĆ© op Kortenoord ā Rustwat ā en laat de omgeving even lekker op je inwerken.
Voor meer informatie over Stichting Molen Kortenoord, zie https://www.kortenoord.nl/(externe link) Ā
Steenovens op Klein-Hitland
Aan het einde van Kortenoord staan we voor een keuze: dalen we af naar de ās-Gravenweg of houden we de IJssel aan langs de Groenendijk? Over de ās-Gravenweg komen we later, dus we volgen voor nu de rivier richting Klein-Hitland. Onderaan de dijk ligt, verspreid over diverse polders, Park Hitland. Hitland zit ook in de naam van twee buurtschappen: Klein-Hitland en Groot-Hitland. Groot-Hitland heet ook wel Ver-Hitland, omdat dĆ”t Hitland het verst bij het oude dorp Nieuwerkerk vandaan ligt.
In de steenovens van Klein-Hitland werden vroeger kleine, gele bakstenen gemaakt van klei uit de IJssel. Met die āijsselsteentjesā zijn heel wat oude gebouwen in de regio opgetrokken. De productie van ijsselsteentjes stopte in de jaren zestig, maar de steenovens zijn er nog altijd. Ze worden nu omringd door een vakantiepark, een brasserie en een manege.
Maar, wat betekent āHitā eigenlijk? Je mag drie keer raden Ć©n je krijgt hints. 1: met de Top 40 heeft deze hit niks te maken. 2: deze hit zit ook in āhittepetitā. 3: wie wonen er op maneges?
Hit staat voorā¦ pony! Voor het werk op steenplaatsen werd die paardensoort ingezet; Klein-Hitland betekent dus eigenlijk āland van kleine paardenā. De dieren die je tegenwoordig op Klein-Hitland kunt spotten, leven er in het wild: visdiefjes, ooievaars, hazen, steenmuizen. Van laatstgenoemde bestaat zelfs een steenovenmascotte, Frederik Steenmuis!
Platform Mooi Zuidplas heeft wandelroutes door de heel Zuidplas uitgestippeld. Klik hier(externe link) voor een korte wandeling door Hitland (7 km) en klik hier(externe link) voor een lange wandeling (10 km).
Ā
Dubbeltje op zijn kant
Het IJsselwater oogt kalm, tegenwoordig. Dat was vroeger niet altijd zo. In de Tweede Wereldoorlog zette de Duitse bezetter de polders aan de westoever van de IJssel onder water om vliegtuiglandingen tegen te gaan. Die āinundatiesā gingen vrij gecontroleerd. Met de Watersnood in 1953 toonde het water zijn gevaar voor Nieuwerkerk en omstreken.
Dit kunstwerk heet āDubbeltje op zijn kantā. Het herinnert aan de reddingsactie die op 1 februari 1953 veel schade voorkwam. Een storm sloeg een gat in de Groenendijk; als die dijk brak kwam het polderland onder water te staan. Dat zou levensgevaarlijk zijn, want hier ligt het laagste punt van Nederland. Alleen de torenhaan van de Nieuwerkerkse dorpskerk zou nog droge voeten hebben als deze dijk zou doorbreken!
Schipper Arie Evegroen, uit Ouderkerk aan de overkant van de IJssel, voer zijn schip in het gat in de dijk. Zo ontsnapte de regio aan overstroming. De reddingactie was een dubbeltje op zijn kant, maar slaagde. Dertig jaar na de Watersnoodramp is dit monument onthuld. Lees het informatiebord en kijk uit over de Hollandsche IJssel. Mooi plaatje, nietwaar?
Wist je datā¦
Ouderkerk en Nieuwerkerk niet alleen de IJssel als gemene deler hebben? De dorpsnamen verwijzen naar elkaar. De dorpskerk van Ouderkerk is ouder dan die van Nieuwerkerk en zo komen de buurdorpen aan hun naam. Zo simpel is āt!
Pontje over de IJssel
āSchipper mag ik overvarenā klinkt hier al dik vierhonderd jaar. Streekhistoricus Adri den Boer kwam erachter dat er al in 1607 werd overgevaren van Ouderkerk naar Nieuwerkerk. In de Tweede Wereldoorlog, toen de pont nog geroeid werd, smokkelde het verzet krantjes over de IJssel met dit pontje. Na de oorlog is de pont gemotoriseerd. De enige die nu nog roeit op deze pont is de zeemeeuw met houten vleugels, voorop de boot.
Voor het vaarschema van de pont, zie: https://veerponten.nl/veren/nieuwerkerk-a-d-ijssel-ouderkerk-a-d-ijssel/(externe link). Voor fietsers is dit een mooie overstapplaats naar de Krimpenerwaard. Bij de pont staat een kaart met meerdere fietsroutes en -knooppunten om de reis over het water voort te zetten. Maar, ook Hitland en Zuidplas hebben nog veel te bieden!
Olifant op Groot-Hitland?!
OkĆ©, dat verhaal over paarden op Klein-Hitland klonk nog geloofwaardig, maar je gaat me toch niet zeggen dat er op Groot-Hitland een Olifant huist?! Niet zoān groot grijs beest nee, maar wel Leefgoed De Olifant waar je allerlei beesten kunt zien. Loop maar eens door de beeldentuin. Welke beesten zie je? Zijn ze van steen, of sjokken ze door de polder?
Op De Olifant gebeurt van alles: er wordt getuinierd, er kan worden vergaderd en er is een mooi terras. Kunst, cultuur, recreatie en polderlandschap komen hier bij elkaar.
De Olifant is ook het startpunt van een wandelroute richting de grens van Capelle. Het is de moeite waard om door te lopen naar dat groen-blauwe uithoekje van de gemeente Zuidplas. Voor de natuur die je doorkruisen kan, en om op Hitland-Zuid avontuur op te zoeken!
(Speel)tuinieren op Hitland-Zuid
In het zuiden van Zuidplas komen we in het drassigste deel van Hitland. Hier in Hitland-Zuid is voor ieder wat wils. Zo kun je op de ontmoetingstuin tussen bloemen en kruiden door wandelen. Als je op een warme dag goed luistert kun je de bijen horen zoemen. Bij wind klinkt er ook wat mysterieus geklingel, om vogels bij al het lekkers uit de tuin weg te houden.
Naast de ontmoetingstuin ligt een van de speeltuinen in Park Hitland, de waterspeeltuin. Andere speeltuinen, zoals de klimspeeltuin, liggen bij Klein-Hitland. De klimspeeltuin bij Klein-Hitland is een hemel voor klauteraars, maar ook onze viervoetige vriend kan zich daar uitleven. Tegenover de klimspeeltuin aan de Hitlandselaan ligt een heuse āhondenprettuinā waar ook trouwe viervoeters kunnen ravotten ā er staat een prullenbak voor poepzakjes.
Maar goed, nu zijn we op Hitland-Zuid en die speeltuin is ook niet misselijk. De plek staat in het teken van water. Met waterpompen en dammen kun je een polder nabouwen. Kinderen met zwemdiploma kunnen met een trekvlot de grens naar Capelle oversteken. Die oversteek valt of staat bij goed getrainde spierballen ā of een knap staaltje teamwork.
ās-Gravenweg
Over de Klaas Klinkertkade gaan we, tussen Hitlandse wateren door, richting dorp via de ās-Gravenweg. Het verhaal gaat dat het gezegde āzo oud als de weg naar Kralingenā slaat op deze weg. Al bijna duizend jaar reizen mensen over deze weg tussen Gouda en Rotterdam!
Neem de tijd om deze omgeving in je op te nemen. De ās-Gravenweg is een bijzondere plek waar oude landhuizen en hypermoderne villaās naast elkaar staan. Ook leuk: veel huizen in deze omgeving hebben namen. Op weg naar Nieuwerkerk kun je Het Zweetdruppeltje, Groot Zat en Landlust tegenkomen. Hoe zou jouw huis heten, als jij het een naam mocht geven?
Hoe dichter je bij de bebouwde kom van Nieuwerkerk komt, hoe meer restaurantjes en cafĆ©s je tegenkomt. Goed verstopt op de ās-Gravenweg ligt een oude begraafplaats. Aan deze weg, waar moderniteit de overhand krijgt over historie, is dit een laatste rustplaats.
Ezelsbruggetje
De ās-Gravenweg loopt vanuit Rotterdam door tot aan Kortenoord in Nieuwerkerk. Hoe weet je nou wanneer je aan de Nieuwerkerkse kant bent van deze oude weg? Het restaurant De Roode Leeuw is een ezelsbruggetje; daar kom je Nieuwerkerk binnen. Op het wapen van de voormalige gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel stond een rode leeuw.
Ringvaart
We zijn nu verder bij de IJssel vandaan, maar het is niet alleen de rivier die van Zuidplas een watertuin maakt. Het water van de Ringvaart verbindt alle dorpen en buurtschappen van Zuidplas met elkaar. Deze waterweg is ideaal voor de relaxte watersporter: je kunt hier kalm bootjevaren. Al is het natuurlijk ook mogelijk om te Stand-Up-Paddlen ofwel SUPpen naar de startplaats van de volgende etappe: Oud-Verlaat en Zevenhuizen. Wie er als eerste is!